Energietransitie
Nederland heeft in 2015 het klimaatakkoord in Parijs ondertekend. Doel van dit akkoord is de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen zodat de opwarming beperkt blijft tot maximaal 2 graden Celsius ten opzichte van het pre-industriële niveau. Het streven is echter om de opwarming beperkt te houden tot 1,5 graden. Hiertoe moet er in 2030 wereldwijd 45% minder CO2 worden uitgestoten en mag in 2050 niet meer worden uitgestoten dan de natuur kan absorberen.
Regionale energiestrategie (RES)
Na vaststelling van de definitieve RES 1.0 zullen de ruimtelijke opgaven van de RES moeten worden opgenomen in de provinciale en gemeentelijke omgevingsvisies en omgevingsplannen. Om de 2 jaar zal de RES worden herijkt en geactualiseerd om de strategie effectief te houden in de veranderende omstandigheden bij de energietransitie.
Transitievisie warmte en wijkaanpakken
In de Energieagenda is als doelstelling opgenomen dat Nederlandse gebouwde omgeving in 2050 aardgasvrij en CO2 arm is. Met de Wet Voortgang Energietransitie is sinds juli 2018 aardgasvrij ontwikkelen van nieuwbouw verplicht geworden. Voor de bestaande bouw loopt de transitie naar aardgasloos tot 2050. Het gaat daarbij om zowel woningen, commercieel als maatschappelijk vastgoed. Alleen de grotere industriële aansluitingen zijn uitgezonderd.
Met het Interbestuurlijk Programma is afgesproken dat gemeenteraden uiterlijk in 2021 een transitievisie warmte vaststellen voor het aardgasloos maken van de bestaande gebouwde omgeving. In de transitievisie warmte moeten gemeenten aangeven welke wijken ze als eerste (vóór 2030) willen aanpakken. Voor deze wijken moet in de transitievisie warmte zijn opgenomen wat daar de alternatieven voor aardgas zijn. Aansluitend moet voor al deze wijken een Wijkplan worden gemaakt.
De VNG onderhandelt met het Rijk over de financiering van deze nieuwe gemeentelijke taak. De verwachting is dat dit in 2021 zal worden opgepakt met een onderzoek voor wijzigingen van gemeentelijke taken op basis van artikel 2 van de Financiële-verhoudingswet. Op basis hiervan kan het gemeentefonds dan in 2022 gelabeld worden opgehoogd voor de wijkaanpakken. Het is de bedoeling dat gemeenten meer geld krijgen naarmate ze zich actiever opstellen.